تحلیل و گونه شناسی ظروف دوره هخامنشی با استناد به نقش برجسته های تخت جمشید

تخت جمشید یکی از پایتخت های مهم هخامنشیان است که در شمال استان فارس در 10 کیلومتری شمال شهرستان مرودشت در دامنه کوه رحمت قرار گرفته است. در برخی از قسمت های حجاری شده موجود در تخت جمشید مانند کاخ تچر، کاخ هدیش، کاخ سه¬دروازه ، نگاره خزانه و پلکان شرقی تصاویری از نقش برجسته¬های ظروف دیده می-شوند. پژوهش حاضر از طریق بررسی میدانی و کتابخانه¬ای با هدف تحلیل و گونه شناسی ظروف دوره هخامنشی با استناد به نقوش برجسته¬های تخت جمشید صورت گرفته است. این امر که عوامل اقتصادی و فرهنگی تا چه حد در ساخت ظروف دوره هخامنشی تأثیر داشتند پرسشی است که این پژوهش سعی در پاسخگویی بدان داشته و به نظر می رسد ظروفی که به عنوان هدایا آورده شده علاوه بر کارکرد تشریفاتی، کارکرد آئینی نیز داشته اند. هدف از پژوهش بررسی ارتباط بین کاربرد ظروف هر قوم با نقش مایه¬ها در نگاره¬های تخت¬جمشید، مقایسه ظروف هر قوم با ظروف دیگر اقوام و ملل همجوار و گونه شناسی اشکال ظروف هخامنشی با توجه به نمونه¬های موجود در موزه¬های ایران و خارج از ایران. نتایج پژوهش نشان می¬دهد ظروفی را که ملازمین در پلکان¬های کاخ تچر، کاخ هدیش و کاخ سه¬دروازه حمل می¬کنند و از پله¬ها بالا می¬برند از فلزات گرانبها به ویژه از جنس طلا و نقره می¬باشند. در پلکان شرقی آپادانای تخت¬جمشید ظروفی را که هیئت¬ها در روز سلام نوروزی با خود حمل می¬کنند اکثرا کارکرد تشریفاتی و رسمی دارند از سوی دیگر شواهد حاکی از تأثیرات فرهنگ و هنر آشور بر هنر هخامنشی است که این تأثیرات بر روی ظروف نقش شده بر نگاره خزانه و پلکان شرقی به وضوح قابل مشاهده است. واژگان کلیدی: هخامنشی، تخت جمشید، پلکان شرقی، هیئت های نمایندگی، ظرف